Πρόταση της Ε.Ε. για διάθεση 16 δισ. στον τομέα του Διαστήματος

Τη διάθεση 16 δισ. ευρώ από τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό 2021-2027 της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να διατηρήσει και να ενισχύσει περαιτέρω τον ηγετικό ρόλο της στον τομέα του διαστήματος προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Εφόσον η πρόταση της Επιτροπής γίνει αποδεκτή η ενίσχυση του προϋπολογισμού για το διάστημα θα αποτελέσει ευκαιρία και για την Ελλάδα, ο ιδιωτικός τομέας της οποίας τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σημαντικά βήματα στον τομέα αυτόν.

Όπως επισημαίνει η Επιτροπή, η διαστημική τεχνολογία και τα συναφή δεδομένα και υπηρεσίες έχουν γίνει πλέον απαραίτητα στοιχεία της καθημερινότητας των Ευρωπαίων και βοηθούν την Ευρώπη στην προώθηση των στρατηγικών συμφερόντων της. Χάρη σε σημαντικές επενδύσεις, η ΕΕ έχει σημαντικό προβάδισμα στις διαστημικές δραστηριότητες και η ευρωπαϊκή διαστημική βιομηχανία είναι μία από τις πλέον ανταγωνιστικές. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές νέες προκλήσεις και παράγοντες σε παγκόσμιο επίπεδο. Το νέο διαστημικό πρόγραμμα της ΕΕ θα αυξήσει τις επενδύσεις σε διαστημικές δραστηριότητες, λαμβάνοντας υπόψη τις νέες ανάγκες και τεχνολογίες και ενισχύοντας την αυτόνομη πρόσβαση της Ευρώπης στο διάστημα.

Η πρόταση της Επιτροπής θα ενοποιήσει όλες τις υφιστάμενες και τις νέες διαστημικές δραστηριότητες σε ένα ενιαίο πρόγραμμα. Το νέο διαστημικό πρόγραμμα θα διατηρήσει τις υφιστάμενες υποδομές και υπηρεσίες και θα προσθέσει ορισμένα νέα στοιχεία:

• Προώθηση μιας ισχυρής και καινοτόμου διαστημικής βιομηχανίας: Το νέο διαστημικό πρόγραμμα θα βελτιώσει την πρόσβαση των νεοφυών επιχειρήσεων σε χρηματοδότηση υψηλού κινδύνου. Ταυτόχρονα, η Επιτροπή θα εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ειδικού μέσου κεφαλαιακής συμμετοχής στο πλαίσιο του προγράμματος InvestEU. Το νέο διαστημικό πρόγραμμα θα δημιουργήσει καινοτόμες συμπράξεις με σκοπό την ανάπτυξη και την αγορά καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών· θα διευκολύνει την πρόσβαση των νεοφυών επιχειρήσεων σε εγκαταστάσεις δοκιμών και επεξεργασίας· και θα προωθήσει την πιστοποίηση και την τυποποίηση. Το πρόγραμμα θα αναπτυχθεί από κοινού με το πρόγραμμα Ορίζων Ευρώπη, εξασφαλίζοντας τη συνεργασία των δράσεων διαστημικής έρευνας με τις ενέργειες καινοτομίας.
• Διατήρηση της αυτόνομης, αξιόπιστης και οικονομικά αποδοτικής πρόσβασης της ΕΕ στο διάστημα: Η στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης είναι ιδιαίτερα σημαντική όσον αφορά τις υποδομές ζωτικής σημασίας, την τεχνολογία, τη ασφάλεια και την άμυνα. Δεδομένου ότι η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός πελάτης του τομέα, η Επιτροπή θα ομαδοποιήσει τη ζήτηση υπηρεσιών εκτόξευσης στην ΕΕ, παρέχοντας επενδύσεις και στηρίζοντας τη χρήση καινοτόμων τεχνολογιών, όπως οι επαναχρησιμοποιήσιμοι εκτοξευτές, και θα συμβάλει στην αναπροσαρμογή των αναγκαίων υποδομών εδάφους.
• Ενιαίο και απλουστευμένο σύστημα διακυβέρνησης: Η ΕΕ θα διασφαλίσει ότι η αύξηση των χρηματοοικονομικών επενδύσεων θα συνοδεύεται από αποτελεσματική λήψη αποφάσεων, έτσι ώστε όλες οι διαστημικές δραστηριότητες της ΕΕ να αναπτύσσονται εγκαίρως και σύμφωνα με τον προϋπολογισμό. Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του συνολικού προγράμματος. Ο διακυβερνητικός Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ΕΟΔ) θα εξακολουθήσει, λόγω της απαράμιλλης εμπειρογνωσίας του, να αποτελεί σημαντικό εταίρο για την τεχνική και επιχειρησιακή εφαρμογή του διαστημικού προγράμματος της ΕΕ. Ο Οργανισμός του Ευρωπαϊκού Παγκόσμιου Δορυφορικού Συστήματος Πλοήγησης, ο οποίος πρόκειται να μετονομαστεί σε «οργανισμό της ΕΕ για το διαστημικό πρόγραμμα», θα υποστηρίζει όλο και περισσότερο την εκμετάλλευση και τη διείσδυση στην αγορά των διαστημικών δραστηριοτήτων της ΕΕ, και θα έχει ενισχυμένο ρόλο στην ασφάλεια όλων των συνιστωσών του προγράμματος.

Η Επιτροπή προτείνει την κατανομή του προϋπολογισμού ύψους 16 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, ως εξής:

• 9,7 δισ. ευρώ για τα προγράμματα Galileo και EGNOS, τα παγκόσμια και περιφερειακά δορυφορικά συστήματα πλοήγησης της ΕΕ: με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί η συνέχιση των επενδύσεων σε επιχειρήσεις και έργα υποδομής για τη συμπλήρωση και τη συντήρηση της συστοιχίας δορυφόρων, την ανάπτυξη σήματος ενισχυμένης ακρίβειας και τη στήριξη της εμπορικής εκμετάλλευσης των υπηρεσιών δορυφορικής πλοήγησης για τα αυτόνομα και διασυνδεδεμένα αυτοκίνητα, το διαδίκτυο των πραγμάτων, τα έξυπνα τηλέφωνα και τη διαχείριση της κυκλοφορίας.
• 5,8 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα Copernicus, το πρόγραμμα γεωσκόπησης της ΕΕ: με τον τρόπο αυτό, θα διατηρηθεί η αυτονομία και η ηγετική θέση της ΕΕ όσον αφορά την υψηλής ποιότητας παρακολούθηση του περιβάλλοντος, τη διαχείριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και την υποστήριξη της ασφάλειας στα σύνορα και στη θάλασσα. Οι νέες αποστολές του Copernicus, όπως η παρακολούθηση των εκπομπών CO2, θα δώσουν στην ΕΕ τη δυνατότητα να πρωτοστατεί στην τεχνολογία για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Χάρη στις υπηρεσίες πρόσβασης σε δεδομένα και πληροφορίες του Copernicus (DIAS), οι ΜΜΕ και οι νεοφυείς επιχειρήσεις θα αξιοποιούν ευκολότερα τα δεδομένα του Copernicus και θα αναπτύσσουν καινοτόμες εφαρμογές.
• 500 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη νέων συνιστωσών ασφάλειας: Το νέο διαστημικό πρόγραμμα θα βελτιώσει την απόδοση και την αυτονομία όσον αφορά την επαγρύπνηση για την κατάσταση στο διάστημα (SSA), η οποία συμβάλλει στην αποφυγή συγκρούσεων στο διάστημα και στην παρακολούθηση της επανεισόδου αντικειμένων από το διάστημα στη Γη. Στοχεύει επίσης στην αντιμετώπιση κινδύνων που σχετίζονται με το διάστημα και συνδέονται με δραστηριότητες του ήλιου ή με αστεροειδείς και κομήτες που απειλούν υποδομές ζωτικής σημασίας. Η νέα πρωτοβουλία για τις κυβερνητικές δορυφορικές επικοινωνίες (GOVSATCOM) θα παρέχει στα κράτη μέλη αξιόπιστη, ασφαλή και οικονομικά αποδοτική πρόσβαση σε ασφαλείς δορυφορικές επικοινωνίες και θα υποστηρίζει την αστυνομική προστασία των συνόρων, τις διπλωματικές κοινότητες, ή τις παρεμβάσεις πολιτικής προστασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας.